ژئوشیمی و پترولوژی سنگهای آذزین سروآباد، غرب سنندج

منطقه مورد مطالعه در شمال غرب ایران و از لحاظ تقسیم بندی زون های ساختاری ایران در زون سنندج - سیرجان واقع شده است. از مجموعه آذرین سروآباد در مطالعات قبلی به عنوان یک توده نفوذی گابرو-دیوریتی به سن ائوسن پایانی – الیگوسن زیرین یاد شده است. سنگ های همبر عمدتا شیل های فیلیتی و بعضا آهک های کمی دگرگونه هستند. اما در مطالعه حاضر روشن شد که منطقه مورد مطالعه متشکل از توده های آتشفشانی – نیمه عمیق است که توده های نفوذی کوچکی همراه با آن رخنمون دارند. رخنمون های معدود آذرین فلسیک به صورت رگه ای و یا توده های نفوذی کوچک همراه با سنگ های نفوذی دیده می شود. مرز بین سنگ های آتشفشانی و نیمه عمیق در صحرا نامشخص است. رخنمون ها اکثرا به صورت توده ای است. فقط در بخشی از منطقه سنگ های آتشفشانی دارای ساخت بالشی هستند و شدت عملکرد نیروهای تکتونیکی در بخش هایی از منطقه حالت تورق به رخنمون ها داده است. سنگ های آتشفشانی دارای بافت های شیشه ای، میکرولیتی و پورفیری هستند. فنوکریست ها عمدتا پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن هستند. کانی های اصلی سنگ-های نیمه عمیق و نفوذی عبارتند از پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، آمفیبول و اکسیدهای آهن-تیتانیم. بافت های اینترسرتال، گرانولار و گاه پگماتوئیدی در این سنگ ها دیده می شود. نمونه های آذرین فلسیک بافت گرانولار و پرفیریک نشان می دهند، کانی های اصلی این سنگ ها عبارتند ازآلکالی فلدسپار، کوارتز و آمفیبول. براساس تقسیم بندیهای ژئوشیمیایی تمامی نمونه ها بازالت/ گابرو بوده و دارای طبیعت تولئیتی هستند. یکی از نمونه ها فلسیک بوده و دارای ویژگی پلاژیوگرانیتهای اقیانوسی است. نبود روندهای قابل ملاحظه در دیاگرام های هارکر عناصر اصلی و تغییرات زیاد نسبت عناصر ناسازگار هم خانواده مثل نسبت zr/nb نقش تبلور بخشی را در تحول ترکیبی سنگ های آذرین سروآباد کم رنگ می-کند. علاوه براین، با استفاده از دیاگرام نسبت عناصر نادر ناسازگار (مثل دیاگرام نسبت y/nb در مقابل نسبت (zr/nb در می یابیم که سنگ های آذرین سروآباد برروی آرایه گوشته ای (mantle array) قرار می گیرند؛ بنابراین ویژگی های ژئوشیمیایی آنها بیشتر مرتبط با منشأ است تا تفریق ماگمایی. این واقعیت که داده ها با ارایه گوشته ای منطبق می باشند، دلالت بر دخالت دو نوع گوشته دارد، یکی نسبتا غنی و دیگری تهی شده است. این نکته به توسط الگوهای نرمالایز شده عناصر نادر سنگ های آذرین سروآباد تایید می گردد. این الگوها یا شیب دار و دارای یک قله nb-ta هستند (شبیه e-morb و نماینده منشأ غنی) و یا نسبتا هموار (شبیه n-morb و نماینده یک منشأ تهی شده). برخی از نمونه های با ویژگی غنی شده (شبیه e-morb)، یک آنومالی منفی از عناصر لیتوفیل (lil) نشان می دهند که بیان کننده احتمال حضور فلوگوپیت در گوشته منشأ آنها است. برخی از نمونه های با ویژگی تهی شدگی (شبیه n-morb) یک آنومالی مثبت از عناصر لیتوفیل (lil) نشان می دهند که بیان کننده احتمال دخالت یک جزء مرتبط با فرورانش در پتروژنز آنها است. پترولوژی و ژئوشیمی سنگهای آذرین سروآباد و پلاژیوگرانیت مربوط به آن، با چهارچوب ژئودینامیکی "مرکز گسترش اقیانوسی" (mor) مطابقت می نماید. یافته های مطالعه حاضر بیشتر با سن جایگزینی کرتاسه پایانی بیشتر هم خوانی دارد تا ترشیری.